Z-Dialogowani wciąż na fali

Nie byłoby współczesnej cywilizacji (ani tak naprawdę żadnej z poprzednich), gdyby ludzkość zrezygnowała z dialogu. Zwykła rozmowa jest fundamentem, na którym zbudowano wszystko, co dostrzegamy wokół siebie. Wraz z biegiem czasu i narastaniem często przeciwstawnych wobec siebie instytucji, rola dialogu wzmacnia się i… chyba nigdy nie była tak ważna. Często jednak dochodzi do dysonansów, wątpliwości i niedomówień. Czasem w ogóle unika się rozmowy. Aby stymulować próby porozumienia pomiędzy często przeciwstawnymi instytucjami bezpośrednio wpływającymi na życie obywateli i kierować je na dobre tory, powstał projekt „Z-dialogowani”.

 

Inicjatywa zrodziła się jeszcze w 2013 roku, kiedy Stowarzyszenie MOST (na co dzień działające właśnie na rzecz współpracy pomiędzy organizacjami pozarządowymi) postanowiło wzmocnić działanie funkcjonowanie instytucji dialogu obywatelskiego i jakości rozwiązań przez nie opracowywanych. Ideą udało się zarazić przedstawicieli trzech miast w woj. śląskim: z Dąbrowy Górniczej, Jaworzna i Zabrza. Finansowanie na to wymagające przedsięwzięcie pozyskano z Funduszy Europejskiego Obszaru Gospodarczego w ramach programu Obywatele dla Demokracji. Środki przyznawane są nowym członkom Unii Europejskiej przez Norwegię, Islandię i Liechtenstein w ramach bezzwrotnej pomocy zagranicznej. W zamian darczyńcy korzystają z rynku wewnętrznego Unii, choć nie są jej członkami. To jednak niewielki koszt, dzięki któremu udaje się budować nowoczesne społeczeństwo, które przede wszystkim jest otwarte na nowe wyzwania.

Tym sposobem budowane są Instytucje Dialogu Społecznego.

 

Jeszcze w październiku 2002 roku rząd nakreślił „Zasady dialogu społecznego”, który wyróżnił jego trzy kategorie. Pierwsza dotyczyła dyskursu w ramach zbiorowych stosunków pracy i polityki społeczno-gospodarczej, który jest najbardziej zinstytucjonalizowaną formą porozumienia. W drugim uczestniczą przedstawiciele samorządów, a trzecią jest dialog obywatelski, w którym uczestnicy to przedstawiciele stowarzyszeń i fundacji działających na rzecz istotnych interesów społecznych.

Dokument określił zasady komunikowania się władzy państwowej a różnymi partnerami społecznymi, w którym kluczowym pojęciem jest przekazywanie sobie opinii, informacji czy idei.

Dzięki temu Instytucje Dialogu Obywatelskiego otrzymały pole, na którym mogą reprezentować własne interesy, a które żywo interesują i włączają wspólnoty lokalne.

 

Aby przekuć zapisy teoretyczne, katowicki MOST utworzył program „Z-Dialogowani”. Jego głównym celem było przekucie zapisów teoretycznych na faktyczną metodę nowoczesnego rozwiązywania problemów społecznych w ścisłej współpracy z samorządami. Ważne było usprawnienie tej komunikacji przy wykorzystaniu nowoczesnych technologii, między innymi stworzenia e-narzędzia. Wreszcie najtrudniejszym etapem było przekonanie uczestników do kreatywnego podejścia do rozwiązywania problemów i upowszechnianie tych rozwiązań wśród wszystkich zainteresowanych.

Przedsięwzięcie podzielono na kilka etapów. Pierwszym była oczywiście rekrutacja oparta na  analizie funkcjonowania Instytucji Dialogu Obywatelskiego we wszystkich powiatach i gminach województwa. Po nawiązaniu współpracy z przedstawicielami trzech jednostek samorządu terytorialnego, organizatorzy postarali się wypracować konkretne rozwiązania. Te formowano w trakcie warsztatów i spotkań w każdej lokalizacji, na których omawiano funkcjonowanie IDO i pobudzano kreatywność, a także opracowywano narzędzia dla instytucji, których głównym celem jest usprawnienie komunikacji pomiędzy instytucjami, zapewnienie łatwości dostępu i przejrzystości do IDO i, co jest kluczowe, ułatwiać kompleksowe i interdyscyplinarne rozwiązywanie problemów lokalnych.

 

W jaki sposób realizować jednak te założenia? Głównie poprzez Rady, które skupiają ludzi aktywnych, zainteresowanych dobrem wspólnym. Jej członkowie w porozumieniu wydają szereg istotnych opinii dotyczących tego, co najżywiej je interesuje: dobra wspólnego.

Rady nie dysponują jednak własnym budżetem. W głównej mierze opierają się o wolontariat.   To sami członkowie zajmują się promocją przedsięwzięcia Instytucji Dialogu Obywatelskiego, samych rad czy prowadzenia różnorakich form komunikacji z mieszkańcami. Co jednak najważniejsze, sama praca w Radzie również nie jest gratyfikowana finansowo! To ma być praca na rzecz społeczeństwa, którego członkami są sami „radni”.

- „Z-Dialogowami” otwarł nam oczy. Nasza rada zajmuje się osobami niepełnosprawnymi i w głównej mierze konsultowała te akty prawa lokalnego, które ich dotyczyły. Dzięki projektowi zrozumieliśmy, że to jednak nie wszystko – tłumaczy Helena Budzanowska, sekretarz rady ds. osób niepełnosprawnych przy prezydencie Zabrza. – Wiedzieliśmy, że istnieje na przykład Powiatowa Rada Zatrudnienia. Ale dzięki pojawieniu się możliwości współpracy, razem teraz pochylamy się np. nad kwestią aktywizacji zawodowej niepełnosprawnych, wynajdywaniem nowych rozwiązań i pracy nad nimi. Dzięki projektowi zrozumieliśmy jednak, że tak naprawdę dla niepełnosprawnych nie powinno się tworzyć nowych struktur, ale przede wszystkim włączać je w już istniejące środowisko naszego społeczeństwa.

W sukurs wspólnym działaniom ma przyjść specjalnie tworzone internetowe narzędzie (e-narzędzie).

 

Blisko 26 milionów Polaków jest aktywnymi użytkownikami internetu, czyli ponad 2/3 obywateli! Nic więc dziwnego, że choć sama tematyka pracy rad rzadko dotyczy globalnej sieci, to właśnie dzięki niej udaje się nawiązywać współpracę z obywatelami. Dlatego właśnie tworzone jest właśnie e-narzędzie, które docelowo będzie funkcjonować pod adresem www.rady.org.pl.

Jak będzie działać? To proste!

Nie tylko będzie zbiorem artykułów o działaniu rad, opisem ich kompetencji i poradnikiem w jaki sposób można się z tymi organami skontaktować. Przede wszystkim będzie to narzędzie do zgłaszania inicjatyw, problemów i opinii. Praktycznie każda osoba będzie mogła wysyłać je do wybranej rady, a ta będzie mogła się nad nimi pochylić, przekazać właściwym organom czy je włączyć we wspólne działania. Wyniki ostatecznie będą publikowane w specjalnej zakładce na stronie, dzięki czemu będą publicznie dostępne.

A dzięki temu rozwiązywać wszystkie istotne dla społeczności

 

Po ponad dwóch latach działania na rzecz projektu, konieczne było zbadanie rzeczywistości okołoprojektowej. W województwie śląskim żyje blisko 12,5% obywateli Polski, aż 4,7 miliona osób. Aż 79% mieszkańców Śląska, Zagłębia i rejonu Częstochowy mieszka w 71 miastach.

Jak wynika z badań uczestników projektu, w badanych IDO w województwie częściej zasiadają mężczyźni (56%). Ponad 43% członków zbadanych Instytucji reprezentuje sektor samorządowy, 39% to przedstawiciele sektora pozarządowego i zaledwie 16% to przedstawiciele biznesu.

Jak jest oceniania? Uczestników czeka jeszcze wiele pracy, bo aż 64% badanych oceniło współpracę Instytucji Dialogu Obywatelskiego na oceny od 1 do 3. 14% na ocenę 4, a jedynie 8% na ocenę 5.

Niewielka jest też świadomość funkcjonowania IDO w uczestniczących miastach. To zaledwie 3% badanych.

I choć wspólne posiedzenia należą do rzadkości, to są nad wyraz efektywne. 1/4 respondentów ocenia je na „piątkę”, połowa na szkolną „czwórkę”, a pozostali na „trójkę”.

 

Szóstki w badaniach nie uwzględniono. A o to można mieć żal, bo koncepcja „Z-dialogowanych” zdecydowanie na nią zasługuje.

 

Źródło: Stowarzyszenie MOST