Ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu - ważne zmiany dla NGO

Środa, 17 listopada, 2021, #Aktualności

W dniu 31 października 2021 roku weszły w życie kolejne przepisy ustawy z dnia 30 marca 2021 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 815) nakładające na stowarzyszenia oraz fundacje istotne obowiązki, których niewypełnienie wiązać się będzie z sankcjami ustalonymi w tejże ustawie. Wcześniejsze zmiany wynikające z ww. ustawy weszły w życie 15 maja oraz 31 lipca br. 

Mając na uwadze powyższe, przedstawiamy Państwu kluczowe zmiany, wskazując jednocześnie na konieczność zapoznania się z całością ustawy. 

Stowarzyszenia i fundacje są zgodnie z treścią art. 2 ust. 1 pkt 21 i 22 ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (zwanej dalej „ustawą”) są instytucjami obowiązanymi  w zakresie w jakim przyjmują lub dokonują płatności w gotówce o wartości równej lub przekraczającej równowartość 10 000 euro, bez względu na to, czy płatność jest przeprowadzana jako pojedyncza operacja, czy kilka operacji, które wydają się ze sobą powiązane. Jak wynika z ustawy, będąc instytucją obowiązaną należy stosować zatem środki bezpieczeństwa finansowego oraz realizować obowiązki wskazane w Rozdziale 5. 

Kluczową zmianą, która weszła w życie 31 października br. jest obowiązek zgłaszania beneficjentów rzeczywistych stowarzyszenia (nie dotyczy stowarzyszeń zwykłych) bądź fundacji do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych. 

Czym jest Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych? Jest to rejestr zawierający informacje o osobach fizycznych kontrolujących poprzez posiadane udziały lub prawo głosu wymienione w ustawie podmioty. Dotychczas obowiązkowi wpisu podlegały wyłącznie spółki, natomiast po nowelizacji ustawy obowiązek zgłaszania obejmuje prawie wszystkie organizacje pozarządowe, gdyż do katalogu dodano fundacje, stowarzyszenia rejestrowe oraz spółdzielnie. 

Jak ustalić beneficjenta rzeczywistego? W rozumieniu ustawy beneficjent rzeczywisty to każda osoba fizyczna sprawująca bezpośrednio lub pośrednio kontrolę nad klientem - w tej definicji klientem jest sama organizacja - poprzez posiadane uprawnienia, które wynikają z okoliczności prawnych lub faktycznych, umożliwiające wywieranie decydującego wpływu na czynności lub działania podejmowane przez klienta, lub każdą osobę fizyczną, w imieniu której są nawiązywane stosunki gospodarcze lub jest przeprowadzana transakcja okazjonalna.    Aby ustalić w danej organizacji beneficjenta rzeczywistego należy przeanalizować i odpowiedzieć sobie na pytanie kto (z imienia i nazwiska), gdyż beneficjentem rzeczywistym jest zawsze osoba fizyczna, ma zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz statutem organizacji decydujący wpływ na jej działalność.  

Przykładowo, w przypadku najbardziej popularnych form organizacji pozarządowych – fundacji założonych przez osoby fizyczne i stowarzyszeń rejestrowych skupiających osoby fizyczne – beneficjentem rzeczywistym jest każda osoba fizyczna dysponująca więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie stanowiącym tej osoby prawnej, a jeśli nie można ustalić tożsamości takich osób – każdy członek zarządu organizacji. Organem stanowiącym osoby prawnej jest organ, który dysponuje (na podstawie np. statutu) uprawnieniami do przyjmowania wiążących rozstrzygnięć odnoszących się do całej osoby prawnej. W przypadku stowarzyszenia, gdzie minimalna liczba członków stowarzyszenia wynosi 7 i żaden członek walnego zebrania nie dysponuje więcej niż 25% głosów, jako beneficjentów rzeczywistych należy wskazać wszystkich członków zarządu stowarzyszenia. 

Zakres przekazywanych danych - zakres podawanych w Rejestrze danych na temat beneficjentów rzeczywistych organizacji jest zbliżony do tych, jakie są już ujawnione w KRS (imię i nazwisko, PESEL, przysługujące w danym podmiocie uprawnienia), dodatkowo jednak należy podać np. wszystkie posiadane obywatelstwa i państwo zamieszkania beneficjenta rzeczywistego. Informacje dot. zakresu danych podlegających zgłoszeniu do Rejestru określa art. 59 ustawy. 

Jak zgłosić dane do Rejestru? Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych dostępny jest na stronie https://crbr.podatki.gov.pl.  Na tym portalu można m.in. zgłosić beneficjentów rzeczywistych, sprawdzić status zgłoszenia, a także wyszukać beneficjentów lub podmioty. Zgłoszenie składa się wyłącznie w wersji elektronicznej i jest bezpłatnie. 

Terminy - organizacje zarejestrowane w KRS przed 31 października 2021 r. muszą zgłosić informacje  o beneficjentach rzeczywistych do CRBR w terminie 3 miesięcy od dnia 31 października 2021 r.,  a więc termin upływa w dniu 31 stycznia 2022 r. Ponadto, już po zgłoszeniu beneficjenta rzeczywistego, jeżeli nastąpi zmiana danych uwzględnionych w Rejestrze to należy jej dokonać w Rejestrze w terminie 7 dni od powstania tej zmiany. 

Sankcje Niedotrzymanie ww. terminów, a także podanie w Rejestrze danych niezgodnych ze stanem faktycznym może spowodować nałożenie na podmiot kary pieniężnej do wysokości 1 mln zł. 

Dodatkowo ustawa przewiduje karę w wysokości do 50 tys. zł dla beneficjenta rzeczywistego, który nie dostarczył organizacji wymaganych informacji lub podał nieprawdziwe informacje. Mając powyższe na względzie należy pamiętać, aby w razie jakiejkolwiek zmiany dot. np. składu osobowego organu organizacji bądź zmiany dot. samych beneficjentów rzeczywistych wpisanych do Rejestru, o jej zgłoszeniu.  Nowelizacja ustawy objęła również działania w zakresie zwiększenia fachowości działań nadzorczych i kontrolnych Starostów wobec instytucji obowiązanych. Tak więc w ramach nałożonych w ustawie zadań będą prowadzone działania mające na celu sprawdzenie czy stowarzyszenia i fundacje wywiązały się z nałożonych obowiązków. 

Prosimy zatem o wypełnienie obowiązków wynikających z ustawy w zakreślonym terminie i powiadomienie o powyższym Wydziału Nadzoru i Kontroli Urzędu e-mail: nadzorwlascicielski@dg.pl.

Ważna informacja - wszystkim zainteresowanym prześlemy materiał ze spotkania. Jeśli życzycie sobie otrzymać garść informacji z przebiegu spotkania, napiszcie na adres ipalasz@dg.pl